Euskañola, euskinglisa eta esperantoa euskal dantzan

            Joan den azaroaren 10ean Jose Moreno gudariak 100 urte bete zituen. Atzo insitituzioak eta herritarrak Portugaleten Elai Alaik antolatu zion omenaldian batu ginen bere bizitzan zehar Euzkadiren alde egindako lana eskertzeko. Hantxe, euripean zoritxarrez, ikusi genuen Portugaleteko Ezpatadantza, orain dela bi urte Elai Alai berak estrenatu zuen dantza XIX. mendean Portugaleten zegoen tradizio bat errekuperatzetzo eta etorkizunean mantentzeko asmoz.

            Nire ustez, XIX. mendean Portugaleteko Ezpatadantzari eta beste tzadidizio batzuei gertatu zaiena euskal dantza tradizionalari gerta dakioke ere euskera zaindu dugun moduan zaintzen ez badugu. Bizi garen munduan berriztapena hitz magiko bat da eta Euzkadin dantzari dagokionez berriztatzaile asko daude euskal dantza tradizionalean erabiltzen diran pausuak eta soinuak erabiltzen. Baina, nahiz eta bere lekua gero eta gehiagotan bete, euskal intituzioen laguntzari esker ere, emaitza ez da euskal dantza tradizionala izaten askotan, agian euskal dantza bai, baina batzutan ezta hori ere.

            Sareetan ikusi ahal izan dugu dantzari bat aurreskua dantzatzen eta bere alboan beste bat, andaluziarrez jantzita, flamenkoa dantzatzen musika berarekin Hizkuntzataz hitz egingo bagenu euskañol deituko genioke dudarik gabe, Beste batzuk “euskinglisean” dantzatzea nahiago dute ba flamenkoren ordez zeltarren musika edo pausuak erabiltzen baitdituzte. Eta dantza munduan “esperantoa” badago ere: Irlandan hasitako tradizio eta dantza nahasketa  beste nazio batzuetan, Euzkadin barne, egiten ari da eta antzeko arropa edo pausuak erabiltzen dira nahiz eta musikariek muñeira, polka edo zotzikoren bat jo.

            Egunkarietan zein telebistan euskal talde batzuk, munduan zehar eta arrakastaz, haien ikuskizunak eskaintzen  ikus dezakegu eta hori oso ondo dago. Baina ezin dugu tradizionala dela esan bai musika eta bai pausuak lan konkretu baterako sotzen dituztenean. Hori egiten badugu urte askotan zehar jende askok gure tradiziozko dantzak berreskuratzeko egin duen lana pikutara joan daiteke denbora gutxi barru. Defenda dezagun euskal dantza tradizionala Morenok Euzkadi egiten duten gauzak bere bizitzan zehar defendatu dituen bezala!